پارچه قلمکار؛ هنری جهانی در بن‌بست بی‌توجهی
تاریخ انتشار: ۱۴ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۸۵۳۰۶
هرچند جایگاه قلمکاری در بین مردم تعریف‌شده و کمتر شخصی است که با این هنر آشنایی نداشته باشد اما همچنان راه برای رسیدن این هنر به جایگاه اصلی خود در کشور و حتی جهان وجود دارد.
به گزارش خبرنگار ایمنا، رنگ و لعاب و نقوش روح‌نواز و دل‌نشین حک‌شده بر صنایع‌دستی ایرانی، با ریشه‌هایی به بلندای قدمت ۱۰ هزارساله، جزوی از ژنتیک و هویت مردم این سرزمین است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
هرچند امروز، با پیچیده شدن شرایط اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم، به‌ناچار قدری از خرید صنایع‌دستی فاصله گرفته‌اند اما همچنان برق چشمانشان هنگام عبور از بازار صنایع‌دستی، گویای ذوق درون و میل ناخودآگاه آنان به ریشه‌های فرهنگی خود است.
قلمکاری اصفهان، ازجمله صنایع‌دستی محبوب و همه‌پسند ایرانی است که جای آن را در کمتر خانه‌ای خالی می‌بینیم. در مورد پیشینه این هنر اطلاعات چندان دقیقی در دسترس نیست اما در برخی منابع آمده است که قلمکاری از دوره غزنویان در ایران پیدا شد. هنر صنعت قلمکاری که هنر چاپ زدن روی پارچه است، در دوران شاه‌عباس صفوی به علت علاقه‌مندی درباریان به کمال رسید به‌طوری‌که در این دوره، بیشتر لباس‌ها با این هنر تهیه می‌شد؛ رونق قلمکاری، تا میانه دوره قاجاریه ادامه یافت. به‌تازگی قلمکاری به نام اصفهان به ثبت جهانی رسید.
اکنون، جایگاه قلمکاری در بین مردم تعریف‌شده و کمتر شخصی است که با این هنر آشنایی نداشته باشد. به‌ویژه اینکه در سال‌های گذشته، هنرمندان با تغییراتی در رنگ و نقش تولیدات آن، مردم را بیشتر به سمت خود جذب کردند. اما همچنان راه برای رسیدن این هنر به جایگاه اصلی خود در کشور و حتی جهان وجود دارد. هنرمندان این رشته نیز با مشکلات متعددی دست‌به‌گریبان هستند. از گرانی مواد اولیه تا کاهش کیفیت گردشگران خارجی و درنتیجه کاهش فروش صنایع‌دستی و دریافت مالیات از این مشاغل آسیب‌پذیر، مواردی از مشکلات این هنرمندان است که در گزارش پیش رو به آنان پرداخته‌شده است.
مجدالدین تاج، رئیس اتحادیه صنایع‌دستی اصفهان به ایمنا می‌گوید: در دهه ۸۰، فروش صنایع‌دستی خارجی، به‌ویژه هندی و چینی در میدان امام (ره) و بازارهای اطراف زیاد شده بود و درنتیجه آن، فروش قلمکار اصفهان رونق نداشت. کارگاه‌ها یکی‌یکی تعطیل می‌شد و هنرمندان از این رشته خارج می‌شدند.
وی می‌افزاید: سال ۱۳۸۸، در سفر استانی ریاست جمهوری وقت، مصوب شد که فروش صنایع‌دستی خارجی در اطراف میدان امام (ره) و بازارها ممنوع شود. اتحادیه صنایع‌دستی اصفهان، به همراه بازرسی اصناف و صنعت، معدن و تجارت، در اجرای این مصوبه ایستادگی کرد و صنایع‌دستی همه فروشگاه‌ها را جمع‌آوری کرد و در صورت رعایت نکردن قانون به آنان اخطار پلمپ داد و حتی خیلی از آنان پلمپ و به مراجع قضائی معرفی شدند.
رئیس اتحادیه صنایع‌دستی اصفهان تصریح می‌کند: بدین ترتیب ۹۵ درصد صنایع‌دستی خارجی جمع‌آوری شد و این رویکرد باعث شد مردم دوباره به صنایع‌دستی ایرانی، به‌ویژه قلمکار روی آوردند.
وی اضافه می‌کند: در دهه ۹۰ نیز ترمه یزد به بازار آمد و دوباره رونق قلمکار گرفته شد. در آن زمان، طرح‌های قلمکاری سنتی قدیمی و تکراری بود و هنرمندان با طرح‌ها و رنگ‌های جدید، توانستند قلمکاری را دوباره احیا کنند و اقبال مردم نسبت به قلمکار بسیار بیشتر شد.
تاج می‌افزاید: اکنون به دلیل شرایط بد اقتصادی، فروش صنایع‌دستی بسیار کم شده و اوضاع مناسب نیست. زیرا اولویت مردم خوراک و پوشاک است و اگر چیزی از درآمدشان بماند، به کارهای ضروری‌تر از خرید صنایع‌دستی می‌پردازند. البته فروش قلمکار هم نسبت به گذشته و هم نسبت به سایر صنایع‌دستی کمی بهتر است.
وی بابیان اینکه قلمکاری تقلبی در بازار وجود ندارد، می‌گوید: در حوزه صنایع‌دستی، برخی محصولات قابلیت تولید انبوه دارند و برخی هم دارای گرید هنری هستند. هرکدام از این دو گروه کالا، مخاطب خاص خود را دارند و توسط افراد متفاوت تولید می‌شوند. ولی درمجموع، اصفهان قلمکاری بی‌کیفیت یا تقلبی را نمی‌فروشد.
رئیس اتحادیه صنایع‌دستی اصفهان بابیان اینکه امروز کشورهای دیگر درصدد ثبت رشته‌های گوناگون صنایع‌دستی ایران به نام خود هستند، می‌افزاید: اتحادیه صنایع‌دستی در سال‌های گشته پیگیر ثبت صنایع‌دستی اصفهان بوده و میناکاری به نام خود اصفهان به ثبت رساند. امسال نیز قلمکاری اصفهان به ثبت جهانی رسید که کار بسیار بزرگی در حوزه برندسازی این هنر بود؛ زیرا در این حوزه، هند رقیب سرسخت ایران است و تلاش کرد که قلمکاری را به نام خود ثبت کند اما درنهایت اصفهان موفق شد.
وی می‌افزاید: هزینه ثبت جهانی قلمکاری را اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اصفهان پرداخت کرد و پژوهش و ثبت را اتحادیه صنایع‌دستی انجام داد. ما بودجه دولتی برای ثبت جهانی صنایع‌دستی نداریم و امید است با همکاری سازمان‌های مختلفی مانند اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بتوانیم دیگر رسته‌های صنایع‌دستی اصفهان را نیز به نام این شهر به ثبت جهانی برسانیم.
تاج می‌گوید: در حال حاضر، دغدغه تولیدکنندگان صنایع‌دستی، گرانی مواد اولیه مانند رنگ است. اکنون دستمزد هنرمندان نسبت به ۲ سال پیش تغییری نکرده ولی قیمت مواد اولیه بسیار گران‌تر از قبل است. اگر دولت در این مورد از هنرمندان حمایت کند، تاحدی راهگشای مشکلات خواهد بود.
وی ادامه داد: همچنین اگر ادارات دولتی خریدهای سازمانی خود را از قلمکار و یا دیگر صنایع‌دستی اصفهان تهیه کنند، به رونق این رشته کمک کرده‌اند.
جواد عباد سیچانی، هنرمند و مدیر قلمکارسازی که بیش از ۵۰ سال در حوزه قلمکاری فعالیت دارد، بابیان اینکه انجام هیچ کاری بدون مشکلات نیست، به ایمنا می‌گوید: تولیدکنندگان صنایع‌دستی باید تمام مواد اولیه خود را به‌صورت نقدی تهیه کنند، کالا را آماده کنند و سپس منتظر بمانند که مصرف‌کننده بیاید و کالاها را به آنان ارائه دهند.
وی ادامه می‌دهد: برخی از تولیدکنندگان که با بازار جهانی ارتباط گرفتند، به نمایشگاه‌های بین‌المللی رفتند و بازاریابی کردند، اکنون در حوزه فروش موفق‌تر هستند. ولی درمجموع، تولیدکنندگان دودشان ته چاه است و صدایشان به‌جایی نمی‌رسد؛ مدام درجا می‌زنند و هیچ رشدی ازلحاظ اقتصادی ندارند.
این هنرمند قلمکار تصریح می‌کند: به‌اندازه‌ای مشکلات ریزودرشت در کشور وجود دارد که مسئولان به حوزه صنایع‌دستی توجهی ندارند.
وی می‌افزاید: لازم است قدرت و نفوذ اتحادیه صنایع‌دستی که مردمی است و هزینه‌های آن را هنرمندان فراهم می‌کنند، بیشتر از امروز باشد که بتواند درخواست‌های هنرمندان را پیگیری و اجابت کند.
عباد سیچانی اظهار می‌کند: اداره دارایی و امور مالیاتی، برداشتن پروانه تولید در کنار پروانه کسب تأکید دارد زیرا از این طریق می‌تواند از ما مالیات بگیرد درحالی‌که بر اساس مصوبه مجلس در سال‌های قبل تحت عنوان ماده ۱۴۲ قانون مالیات، کارگاه‌های صنایع‌دستی معاف از مالیات هستند.
وی اضافه می‌کند: همچنین بسیاری از تولیدکنندگان دغدغه بیمه دارند و اکنون بیمه چند نفر از کارکنان کارگاه من قطع‌شده است زیرا دولت از پرداخت یارانه بیمه آنان شانه خالی می‌کند.
این هنرمند صنایع‌دستی اظهارمی‌کند: نیمه دوم سال ۱۴۰۰، هفت میلیارد و ۳۶۵ میلیون تومان وام بلاعوض برای جبران آسیب‌های کرونا به اداره صنایع‌دستی اصفهان پرداخت شد ولی هنرمندان صنایع‌دستی حمایتی از این وام در دوران آسیب‌های کرونا دریافت نکردند.
وی بابیان اینکه در اصفهان قلمکاری تقلبی وجود ندارد، می‌گوید: تولیدات این حوزه به‌صورت قلمکاری درجه‌یک (اعلا)، درجه‌دو و درجه سه، درجه‌بندی‌شده است. برخی هنرمندان برای کمتر شدن هزینه‌ها، قلمکاری درجه‌دو یا سه را تولید می‌کنند و قیمت نهایی تولیداتشان هم پایین‌تر است؛ اما اگر کارگاهی از قالب‌های CNC و یا رنگ‌های تقلبی استفاده کند، هنرمندان شهر او را شناسایی می‌کنند و در صورت تداوم این رویه، اتحادیه صنایع‌دستی این توانایی را دارد که این کارگاه تقلبی را ببندد و پروانه آن را باطل کند. بنابراین هیچ قلمکار تقلبی در بازار وجود ندارد.
عباد سیچانی اظهار می‌کند: قلمکار اکنون در کشور جایگاه مناسبی دارد و همچنین بیرون مرزی هم جایگاه خوبی دارد و افراد هنرشناس از آن استقبال می‌کنند. این هنر هرگز از حافظه ایرانیان محو نمی‌شود و هرکجا که باشد، ناخودآگاه به چشم می‌آید و خودنمایی می‌کند.
وی می‌گوید: برای شناساندن این هنر به جهان، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی اهمیت زیادی دارد. اگر دولت حامی شرکت هنرمندان در نمایشگاه‌ها باشد، می‌توان این هنر را به جهانیان معرفی کرد. اتحادیه صادرات و واردات باید متولی این موضوع باشد زیرا متخصص است و می‌داند حضور کدام صنایع در چه نمایشگاهی موفق است.
مرتضی زابلیان، دیگر هنرمند اصفهانی که ۶۰ سال در هنر قلمکاری فعالیت داردبه ایمنا می‌گوید: رونق فروش صنایع‌دستی، در درجه اول نیازمند حضور گردشگر خارجی باکیفیت است؛ ولی از دولت دهم به بعد، حضور گردشگران باکیفیت رو به افول رفت و امروز گردشگران خارجی، عموماً چینی، افغانستانی و عراقی هستند و خرید چندانی نمی‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: گردشگران ایرانی به دلیل شرایط اقتصادی دشوار و کاهش قدرت خرید، صنایع‌دستی را در اولویت خرید خود قرار نمی‌دهند. حتی من که در این زمینه فعالیت دارم، صنایع‌دستی چندانی در منزل ندارم و قدرت خریدش را هم ندارم.
این هنرمند قلمکار اظهار می‌کند: جوانان امروز استقبال چندانی از خرید و آموزش قلم‌زنی و یا سایر صنایع‌دستی نمی‌کنند. زیرا قلم کاری که متعلق به اصفهان است، از چند سال پیش به منطقه خورزوق رفته و در این منطقه کشاورزی شغل اولشان است بنابراین به میزان کم و باقیمت پایین تولیدات خود را می‌فروشند و قانع هستند.
زابلیان اضافه می‌کند: جوانی که وارد این حوزه می‌شود به دلیل اینکه حقوق کمی دریافت می‌کند، علاقه‌مند به ادامه فعالیت در این حوزه نیست و می‌خواهد یک‌شبه ره صدساله را برود.
وی می‌گوید: با شرایط کنونی، آینده قلمکاری را زیاد روشن نمی‌بینم. زیرا گردشگران مناسبی نداریم و از طرفی هزینه‌های این هنر بسیار بیشتر از گذشته شده است. بدین ترتیب کمتر کسی حاضر به ماندن و فعالیت کردن در این رشته می‌شود.
این هنرمند صنایع‌دستی اظهار می‌کند: باوجوداینکه طبق ماده ۱۴۲ قانون مالیات، فعالان صنایع‌دستی از پرداخت مالیات معاف هستند، ولی هر بار به دلایل و بهانه‌های مختلف از ما مالیات دریافت می‌شود. حتی سال گذشته من به دلیل دو روز دیرتر پرداخت کردن مالیات، جریمه شدم.
وی می‌افزاید: به‌تازگی بانک نیز بابت هر تراکنش کارمزد دریافت می‌کند و بدین ترتیب اوضاع در شرایطی است که اگر مشتری از خرید خود پشیمان شود و بخواهد کالا را پس بدهد، فروشنده ناچار است درصدی از مبلغ کالا را کم کرده و باقی را به خریدار پس بدهد که مالیات و کارمزد بانک جبران شود.
زابلیان تأکید می‌کند: بی‌شک حضور گردشگران در بازار ایران و همچنین حضور هنرمندان ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی خارج از کشور، تنها راه رونق صنایع‌دستی و معرفی این تولیدات گران‌بها و ریشه‌دار به جهانیان است. باشد که در برنامه‌های آینده کشور، چنین رویکردی تعریف و لحاظ شود.
کد خبر 677785منبع: ایمنا
کلیدواژه: قلمکاری هنر قلمکار سفره قلمکار قلمکار نقاشی نقاشی قلمکار پارچه قلمکار ثبت جهاني قلمكار ثبت جهاني قلمكار اصفهان شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق اتحادیه صنایع دستی اصفهان صنایع دستی ایران صنایع دستی خارجی فروش صنایع دستی نمایشگاه ها وجود ندارد مواد اولیه ثبت جهانی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۸۵۳۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نمدمالی، هنری با روایت تاریخ
ایسنا/چهارمحال و بختیاری در دل کوچه‌های خاطره‌انگیز ملت شهرکرد، نمدمالان با دستانی پر از تجربه و دل‌هایی پر از امید به خلق آثار هنری می‌پردازند، اما این هنرمندان، با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند.
به گزارش ایسنا، در دل کوه‌های سر به فلک کشیده و دشت‌های سبز، هنری نهفته است که نسل‌ها دست به دست هم داده‌اند تا آن را حفظ کنند.
نمدمالی، هنری است که با دستان هنرمندانه و قلب‌هایی پر از عشق شکل می‌گیرد، این هنر نه تنها یک صنعت دستی، بلکه بیانگر فرهنگ و تاریخی غنی است که در هر گره و پیچ و خم آن داستانی از گذشته‌های دور را روایت می‌کند.
امروزه باوجود تکنولوژی و صنعتی شدن، هنرهای دستی مانند نمدمالی کمتر به چشم می‌آیند و خطر فراموشی آنها بیش از پیش احساس می‌شود، اما هنوز هم در گوشه و کنار این سرزمین، هنرمندانی هستند که با عشق و احساس، به این هنر زندگی می‌بخشند و آن را به نسل‌های آینده منتقل می‌کنند.
در دل کوچه‌های خاطره‌انگیز و بازارهای پر رفت و آمد خیابان ملت شهرکرد، نمدمالان با دستانی پر از تجربه و دل‌هایی پر از امید به خلق آثاری می‌پردازند که از روح تاریخ و فرهنگ جان می‌گیرند اما این هنرمندان، با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند که گاهی سایه‌ی سنگینی بر روی این هنر اصیل می‌اندازد.
در دنیایی که بازار به سرعت در حال تغییر است، نمدمالان با چالش‌هایی در بازاریابی و فروش محصولات خود روبرو هستند، رقابت با محصولات انبوه و ارزان قیمت، دشواری‌هایی را برای حفظ کیفیت و اصالت هنر نمدمالی به همراه دارد.
تامین مواد اولیه با کیفیت و به قیمت مناسب از دیگر دغدغه‌های نمدمالان است، افزایش هزینه‌ها و کمیاب شدن برخی مواد بر تولید و خلاقیت آنها تاثیر می‌گذارد.
نگرانی از انتقال دانش و مهارت‌های نمدمالی به نسل‌های جدید، موضوعی است که همواره ذهن هنرمندان را به خود مشغول داشته است و با کم شدن علاقه‌مندان به یادگیری این هنر، آینده‌ی نمدمالی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
نبود حمایت کافی ازسوی متولیان می‌تواند بر پایداری این هنر تاثیر منفی بگذارد، نیاز است تا با ایجاد زیرساخت‌های مناسب و فراهم کردن بسترهایی برای نمایش و فروش این آثار، به حفظ و ارتقاء نمدمالی کمک شود.
شهرکرد به‌عنوان شهر ملی نمد ثبت ملی شده است، اما در کوی نمدمالان شهرکرد چندان نمادهای این هنر اصیل به چشم نمی‌خورد.
با این حال، نمدمالان شهرکردی با اراده‌ای راسخ و عشقی که به این هنر دارند، همچنان به پیش می‌روند و با هر گره و ضربه‌ای، نه تنها یک اثر هنری، بلکه قطعه‌ای از روح و هویت خود را به جهان عرضه می‌کنند، این هنرمندان، سفیرانی هستند برای معرفی فرهنگ و هنر ایرانی، شایسته‌ی تقدیر و حمایت‌اند.
می‌توانیم شهر ملی نمد(شهرکرد) را به شهر جهانی نمد تبدیل کنیم
علیرضا جیلان- مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه نمد کاربردهای زیادی در زندگی روزمره دارد، اظهار کرد: یکی از کاربردهای نمد زیرانداز است، اما در صنعت پزشکی و هوا و فضا، خودرو، پوشاک و ... نیز از نمد استفاده می‌شود.
وی با بیان اینکه نمد یک محصول صادرات‌محور محسوب می‌شود، عنوان کرد: اگر بتوانیم این محصول را در زنجیره ارزش قرار دهیم، می‌توانیم شهر ملی نمد( شهرکرد) را به شهر جهانی نمد تبدیل کنیم.
جیلان با اشاره به اینکه نمد چهارمحال و بختیاری به کشورهای خارجی صادر می‌شود، خاطرنشان کرد: با احیای هنر نمدمالی می‌توان آن را به یک کالای صادرات محور تبدیل کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری بیان کرد: برای احیای صنایع‌دستی نیاز به آموزش داریم، اساتید خبره در حال حاضر به صورت سینه به سینه، هنر نمدمالی را به شاگردان خود آموزش می‌دهند، اما باید این هنر را به‌صورت دانشگاهی آموزش دهیم، همچنین می‌توان هنر نمدمالی را نیز از طریق مراکز فنی و حرفه‌ای نیز به علاقه‌مندان آموزش داد.
وی با اشاره به کوی نمدمالان شهرکرد، توضیح داد: یکی از ضرورت‌ها برای اینکه یک شهر ملی به شهر جهانی تبدیل شود، نمادسازی است، با شهرداری شهرکرد به توافقاتی برای نمادسازی رسیده‌ایم.
جیلان خاطرنشان کرد: درصدد هستیم تا گذرهای فرهنگ و هنر در شهرهای چهارمحال و بختیاری پیش‌بینی کنیم تا ساختارها و بازارهای قدیمی را پوشش بدهیم و بتوانیم گامی مثبت در راستای المان‌ها و گذرهای قدیمی برای حفظ فرهنگ و صنایع‌دستی برداریم.
سال گذشته ۱۱۹۰ کیلوگرم نمد از چهارمحال و بختیاری صادر شده است
علی‌اصغر عبدالهی- مدیر گمرک چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به صادرات نمد از گمرک استان، اظهار کرد: سال گذشته ۱۱۹۰ کیلوگرم نمد از استان صادر شده است.
وی افزود: ارزش ریالی صادرات نمد از گمرک چهارمحال و بختیاری در سال گذشته ۱۴ هزار و ۲۸۰ دلار بود.
عبدالهی با بیان اینکه ظرفیت‌های بسیاری در حوزه صادرات در چهارمحال و بختیاری وجود دارد، گفت: تلاش شد تا ظرفیت‌های صادراتی استان از جمله نمد در نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران( اکسپو) به تجار خارجی ارائه شود.
انتهای پیام
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟